सेलिबे्रटी कवि

भोजराज न्यौपाने
Courtesy:Kantipur Daily
लोकतान्त्रिक आन्दोलनमा नेपाली कवि/लेखकले महत्त्वपर्ूण्ा योगदान पुर्‍याउ“दै आएका छन् । राजा ज्ञानेन्द्रको तानाशाहीविरुद्ध जनतालाई आन्दोलित बनाउन कविताले खेलेको भूमिका महत्त्वपर्ूण्ा छ । जनताबीचमा इतिहासमै पहिलोपटक नेपाली कवि र कविताले लोकप्रिय बन्ने अवसर पाए । आन्दोलनकै बेला केही कविले आफूलाई 'सेल्रि्रेटी' बनाए । सशक्त लेखन र वाचन शक्तिकै कारण श्रवण मुकारुङले राजधानीलगायत धरान, बनेपा र सात समुद्रपारिको हङकङमा समेत एकल कविता वाचन गर्ने मौका पाए । आन्दोलनकै बेला कवि अर्जुन पराजुलीलाई धेरैले रुचाइदिए । उनका कविताले आन्दोलनकारीमा ऊर्जा थपेको थियो ।
आन्दोलनपछि टिकटमा कविता सुन्ने/सुनाउने क्रम बढेको छ । मुकारुङ, पराजुली, रामप्रसाद ज्ञवाली, बू“द राना, विक्रम सुब्बा, तर्ीथ श्रेष्ठलगायत कविले टिकटमा कविता सुनाइसकेका छन् । रमेश श्रेष्ठ, विमला तुम्खेवा र सविना सिन्धुले पनि आफूलाई 'टिकट कवि' का रूपमा प्रस्तुत गरिसकेका छन् ।
टिकट काटेर कविता सुन्ने परम्परा पोखरेली युवा सा“स्कृतिक परिवारले बसाएको हो । ०३५ माघ २५ मा पहिलोपटक पोखरामा आयोजना गरिएको 'टिकटमा मुक्तक' कार्यक्रमले कवितालाई मूल्यवान बनायो । कवितालाई खिसिट्युरीको विषय बनाउने तत्कालीन सामन्ती परिवेशविरुद्ध स्रष्टाले गरेको सा“स्कृतिक पुनर्जागरणको प्रयास थियो त्यो ।
राजधानीमा भने पहिलोपटक मुकारुङले टिकटमा कविता सुनाए । कार्यक्रमबाट उनले राम्रै आर्थिक लाभ पाए । पत्रपत्रिकामा सित्तैमा रचना छाप्न पल्केका सम्पादक र केही कविले उनलाई कविताको व्यवसायीकरण गरेको आरोपसमेत लगाए । 'साहित्यको बजार शास्त्र नबुझेको मान्छेले व्यवसायीकरणको कुरा उठाउ“छ' श्रवण भन्छन्- 'खोक्रो नामले मात्रै कवि बा“च्दैन उसका लागि कविता व्यवसाय पनि हो । त्यसैले उसले कविता लेखेरै
बा“च्न पाउनर्ुपर्छ ।'
पछिल्लोपटक यही पुसमा गजलकार प्रकट पगेनी 'शिव' र कवि बैरागी काइ“लाका सिर्जना राजधानीबासीले सुन्न पाए । पोखरेली स्रष्टा प्रकटका प्रणयपरक गजललाई श्रोताले निकै मन पराए । त्यसैगरी काइ“लाका सशक्त कविताले पनि उत्तिकै मन खिचे । काइ“लाको कार्यक्रमका आयोजकले गुरुकुलमा प्रत्येक महिनाको १५ गते टिकट काटेर कविता सुन्ने मेसो मिलाएका छन् । काइ“लाबाट सुरु भएको कविता यात्रा युवा पुस्ताका कविसम्म पुग्ने कार्यक्रम संयोजक ठाकुर बेल्वासे बताउ“छन् ।
टिकट कवितामा श्रोताको दरिलो उपस्थिति हुने गरेको छ । यसलाई दर्शक श्रोताले कव्रि्रति देखाएको सद्भाव ठान्छन् प्राध्यापक अभि सुवेदी । उनका अनुसार कविले वाचन गरिरह“दा रङ्गमञ्चको झल्को आउने हुनाले कविताप्रतिको आकर्षा बढेको हुनसक्छ । सुवेदी भन्छन्- 'सबैले सबैखाले दर्शक/श्रोता बढुन् भन्ने प्रयास गर्नर्ुपर्छ ।' कुनै स्रष्टाका रचना सुन्न र सुनाउने मेसो मिलाउन जो कोही स्वतन्त्र हुन्छ । र, उसको कविता सुन्न वा नसुन्न पनि व्यक्ति स्वतन्त्र हुन्छ । आफूलाई मन परेको स्रष्टाको रचना सुन्न र सुनाउन कार्यक्रम गर्नु सकारात्मक काम हो । कुनै एउटा गायकको छेउ न टुप्पाको गीत मिडियामा बज्दा
जबर्जस्ती सुन्नुपर्ने बाध्यताजस्तो हु“दैन टिकटमा कविता ।
टिकट काटेर कविता सुन्ने परम्पराले कविलाई सामाजिक सम्मान त दिलाउ“छ, आर्थिक रूपले समेत सघाउ पुग्ने देखिन्छ । यसलाई सकारात्मक दृष्टिबाट हर्ेन आवश्यक छ । शक्तिशाली कविता लेख्नेहरू स्टेजमा आउ“छन् भने उनीहरूको कविता टिकट काटेर सुनिदि“दा के ब्रि्रन्छ - बरु उनीहरूलाई बेवास्ता गर्नु पो हु“दैन ।
होइन र -